“ … çünkü biz rüyacıyız rüyacılar ülkesinde.” clepsydra
“Benden bir hikâye mi anlatmamı istiyorsunuz, öyleyse yolumuz çok uzun. Geçmişle geleceğin anlatıcısı kılığına girdiğim şu zamanda çok zorlu ve derin bir yola girdiğimin farkındayım ama en azından yolun sonunda yüzümün gülümseyeceğini ve bir şeylerin artık yerli yerine oturacağını da düşünüyorum. Bu yılların dışavurumu olabilir ve bir şeylere bağlılığın sonucunda “dinlemek” eyleminin hayatımızda ne kadar da önemli ve etkili bir eylem olduğunun da altı kalın kalemle çizilmelidir. Yola devam…”
Aslında bir kitap projesiydi fakat zamanla bu isteğimden vazgeçtim ve bu yazdıklarımı internetteki bir net dergisinde vermeyi uygun gördüm. Bir de çok daha geniş kapsamlıydı ama ben yine de uçmak istemedim ve çok bilinen toplulukların aksine biraz daha bilinmeyen gruplara yönelik bir şeyler yazmaya karar verdim. Bu yazdıklarım internetteki dergi bir şekilde yayın hayatına son verince takdir edersiniz internet'in de olumsuz yönlerinden birisiyle karşılaşmış olduk ve dergi bir anda yok oldu bütün yazılanlar, o tasarım falan hepsi netten uçtu gitti ama neyse ki küçük bir dosyada saklamıştım ve onları şimdi azar azar gün yüzüne çıkarmayı uygun gördüm/görüyorum. Ben yazdıklarımı buraya fotoğraf desteğiyle (yalnızca grup hakkında yazılanlar için) aktaracağım fakat hiçbir şekilde yorumların kullanıcılar tarafından bu sayfaya yazılmasını istemiyorum bu benim isteğimdir yalnızca yazılar ve gruplar öylece dursun okumak isteyen okusundur. Yıllar ilerleyecek ve biz bir şekilde yaşlanacağız ama elimizde bir dinleyenin kaleminden haddini bilerek yazılmış ve bu müziğe gönül vermiş bu müziği tanımak isteyen genç kitlenin elinde böyle bir yazının bulunmasını da istemiştim. Umarım faydalı olur, teşekkürler.
BAŞLAYALIM MI?
İlk tohumlarını 1960’lı yıllarda ekmiş, kelime olarak “gelişen, ilerleyen, ilerici” anlamına gelen, kendi içerisinde barındırdığı ciddiyet ve virtüözite ile çok gelişkin bir yapı geliştiren, dolayısıyla birçok alt dala ayrılan, aslında tek olarak bir şey ifade etmeyen fakat bazı ana akım müzik türleriyle birlikte anlam bulan çok geniş bir çerçevedir. Bir şarkı veya genel olarak ifade edersek herhangi bir müzik türü çok net bir şekilde progressive olabilir, bu onun içerisinde barındırdığı farklı ritimlerle, doğaçlama formuyla ve şarkı içerisinde işlediği hikâye ve konuyla açıklanabilir. Daha net olarak açıklarsak bir etnik müzik bestesi veya bir pop şarkısı, beste formunun farklılığından dolayı progressive olabilir ve bu onun çok açılımlılığını gösterir, bu bir tavırdır. Progressive rock müziğinde ise bu yazılan düşüncelerle birlikte konsept (kavramsal) albüm kavramı da ortaya çıkmaktadır. Bu düşüncede çok uzun yazılan kompozisyonlar, epik hikâyelerle desteklenen yapı ve gerçeküstü - gelecekçilik kavramlarının bile çokça işlendiği, bilim kurgu hikâyelerinin anlatıldığı kozmik evren ve meditasyon dünyasıyla yakından ilgilendiği rock müziğinin en önemli sanatsal yanıdır. Gerektiğinde en protest lirikler bu tarzı icra eden topluluklar tarafından yazılır. Üretilmiş bir albüm içeriğinde bir hikâyenin anlatıldığı çalışmalar genellikle progressive rock toplulukları tarafından oluşturulur. Bunun en büyük sebebi de beste formlarının bir hikâyeyi anlatmaya çok uygun olması ve üretilen eserin geniş çerçevede çok açılımlı olmasından kaynaklanır. Progressive rock bünyesinde başta caz ve klasik müzik olmakla beraber blues, folk, elektronika, psychedelic, pop ve bilimum deneysel müzik çalışmalarını barındırır.
Progressive Rock Dinleyicisi
Eğer bir progressive rock dinleyicisiyseniz ucundan kıyısından bu müziğe gönül vermişseniz hayatınızda var olan önceliklerin bir kısmını da arka plana atmışsınız demektir. Bekârsanız evlenmek istemez, evliyseniz aile hayatınızı bir daha gözden geçirirsiniz. Bu hemen hemen çoğu ciddi dinleyicinin yaşadığı bir gerçektir. Artık sizin için hayatınızda gerekli öncelikler yerine bir adet cd çalıcı, en iyisinden bir pikap, düzinelerce cd ve plaklar, dvd’ler, konser kayıtları, posterler, dergiler ve festivallere gidiş bileti gereklidir. Hoş şu zamanda bir mp3 çılgınlığı yaşanıyor fakat bir progressive rock dinleyicisi de çok sevdiği bir topluluğun albümünü aniden görünce almadan edemez. Bu her müzik tarzının dinleyicisinin yaptığı bir şey gibi görünse de bir progressive rock dinleyicisinin hastalığına erişemez. Albüm alınınca kapaklar ve sözler dikkatle incelenir, içerisindeki bilgilere bakılıp bir süre etkisinde kalınır ve bu yüzden de progressive rock dinleyicisi her şeyiyle onu yaşar, ondan zevk alır. Bu uğurda sevdiğimiz grupları her gün daha çok dinlemeye başlar, genel olarak ona bağlanır, benzer toplulukları da inceler ve takip etmeye başlarsınız ve bir bakmışsınız ki elinize farkında olmadan yüzlerce materyal geçmiş. Birde progressive rock ile arası iyi olmayan dinleyiciler vardır ki onlar ise bu müzikten oldukça uzaktırlar. Sorun anlayamamaktan kaynaklanmaz, gerçek sorun uzun pasajlı, 20–25 dakikayı aşan bestelere karşı ön yargılı olmaları, onları dinleyememeleri ve hemen sıkılmalarından kaynaklanır. Caz, klasik müzik, elektronik veya diğer tarzlarla içli dışlı olmak progressive rock dinlemeyi kolaylaştırır, aksi takdirde bu müziğe tahammül bile edemezsiniz. Günümüzde bilgisayardan müzik dinlemek epey revaçta, bu sebeple bir 20 dakikalık progressive rock eserini dinleyebilmek için onu gerçekten sevmeniz gerekiyor, yoksa her üç dört dakikada diğer şarkılara atlayabilirsiniz.
Bu müzik tavrının genel yapısındaki oluşumunda belirli kıstaslar vardır ve bu sebeple bu tartışmalar sürer gider. Bunlardan birincisi bu müzikteki eski-yeni tartışmasıdır. Progressive rock’ın diğer müzik türlerinde olduğu gibi 70’li yılları temel alıp bunu 80’lerle 90’larla ve 2000’li yıllarla karşılaştırmak sorunsalı hep olagelmiştir. Kimi dinleyici bu müziğin doğuşuna tekabül eden yıllardaki grupları temel alıp diğer dönemlerin gruplarını ve isimlerini dönem soundlarından ve müzikalitesinden dolayı dinlemez, kimi dinleyici de vardır ki 70’li yılların progressive rock gruplarını es geçip tamamiyle 80 ve sonrasıyla ilgilenirler ve tartışmalara sebep olurlar. Bu duruma bir de geniş açıdan yaklaşan müzikseverler vardır ki kendileri de her dönemi takip edip sofistike yorumlarda da bulunabilirler. Bu kadar çeşitli düşünceler arasında 70’li yıllardan bir topluluğu 2000’li yıllarda takip eden, ondan etkilenen bir grup, anında taklitçi veya nostalji olabilir. Kıstaslardan ikincisi ise yine yukarıdaki düşünceyle bağlantılı olan progressive rock’ın diğer tarzlardan üstünlüğüne inanan dinleyici tipidir ki kendileri kalitesiz olduğuna inandığı müzikleri direkt olarak reddeder, kendileriyle bu durumu tartışamazsınız, hem de hiç!
Yolumuz çok uzun demiştik, evet şu zamana kadar progressive rock denilince ilk olarak akla nelerin geldiğini, dinleyicilerin genel özelliklerini, bu müziğin ana hatlarını açıklamaya çalıştık. Bundan sonra ise bu müzik türünün icra edilmesinde en büyük paylara sahip olan Hammond Org, Moog Synthesizer ve Mellotron hakkında biraz bilgi verip bu müzik türü içerisinde yer etmiş bazı ana alt dalları gözden geçireceğiz. Daha sonra ise büyük progressive rock gruplarından şöyle bir bahsedip tarihin tozlu raflarına doğru, pek bilinmeyen, dağılıp gitmiş, dağıldıktan sonra tekrar devam eden, tek albüm çıkarıp ortalıktan kaybolmuş ve bunun yanında etki de bırakabilmiş toplulukları açıklamaya ve size hatırlatmaya tanıtmaya çalışacağız. Bu yolda elbette eksiğimiz çok olacak fakat en azından yazdığımız kadarının da yararlı olacağının kanaatindeyim.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder