AMERİKA’DA PROGRESSIVE ROCK
Bu müziği dinleyenler arasındaki tartışmalardan birisidir “
Amerika’dan progressive rock grubu mu çıkar? “
Amerikalılar ne anlar bu müzikten?
gibi düşünceler progressive rock sohbet ortamlarının vazgeçilmez
konularındandır. Bir krautrock kökenli Alman progressive rock gruplarını
dinleyene sorsanız gülüp geçebilir ya da “
kapatın konuyu!” şeklinde bağırıp çağırabilir, ancak Amerikalı grupları da pek yabana atmamak gerek. Ne de olsa onların
Jefferson Airplane’i
Grateful Dead’i
The Alman Brothers Band’i var öyle değil mi? Her ne kadar
blues ile beslenen bir ülke olsa da gerek
senfonik rock
gerekse de deneysel tarzlarda oldukça isim yapmış grupları mevcuttur bu
ülkenin. Caz ve türevlerinin de yorumlandığı birçok topluluğu da
vardır. Bir krautrock ya da space rock tarzında Almanya kadar ya da
senfonik rock tarzında İngiltere ve İtalya kadar yetkin olmayabilir ama
en azından yeni dönem gruplardan çok kaliteli sayılabilecek isimler de
vardır. Amerika’nın
blues ile beslenmesi bu müziğin Amerika’daki
gelişiminin önünü tıkamıştır. Klasik müzik ile Avrupa kadar içli dışlı
olmaması, devamlı blues rock gruplarını çıkarmaları ve ayrıca southern
rock gibi apayrı bir olayın yaratıcıları olmasından dolayı progressive
müzik sadece caz ve enstrüman bazlı virtüözite sanatçılarının gelişimini
sağlamıştır. Bir parantez daha açmak gerekirse progressive müziğin daha
sert bir şekilde icra edildiği progressive metal gibi bir tarzın
gelişmesinde de Amerika oldukça olumlu bir rol oynuyor.
Post Rock, Indie Rock ve
elektronika alanlarında da çok güçlü isimleri mevcuttur bu ülkenin;
Tortoise ve
Explosions Of The Sky gibi…
Amerika’nın eski dönemden itibaren çıkardığı progressive rock icra eden
isimlerine gelecek olursak kuşkusuz en bilinen toplulukları
Kansas ve
Happy The Man olmuştur. Pavlov’s Dog’u daha önce açıklamıştık. Kansas, senfonik rock besteleri ile bir döneme damgasını güçlü vururken “
Song For America”, “
Masque”, “
Leftoverture” gibi albümler rock klasikleri arasına girmiştir. “
Carry On Wayward Son” ve “
Dust In The Wind” ise artık birçok dinleyicinin ezbere bildiği şarkılardan olmuştur.
Happy The Man ise caz dokunuşlu müzikleri
Genesis ve
YES
tarzındaki müzikleriyle 70’lerin başında olmasa bile 70’lerin sonuna
doğru albüm çıkarmaya başlamış ve devamında iyi eserler vermiştir. İlk
albümü “Happy The Man”, “Crafty Hands” ve “Beginnings” gibi şaşırtıcı
çalışmaları mevcuttur. 2004 yılında ise “The Muse Awakens” ile geri
dönmüşler ve çok güzel bir prog fusion eseri bırakmışlardır. Kansas
etkili senfonik müzik yapan 1970’lerde kurulmuş bir grup da
Ethos’tur. 75 yılı “
Ardour” albümüyle çok iyi çıkış yakalamışlar ve senfonik tarzda Amerika’dan iyi bir örnek olmuşlardır. 1980’lerin grubu
Cartoon da öyledir. Bir dönem adından söz ettirip ortadan aniden yok olmuşlardır. 81 yılı aynı adlı albüm ve sonraki “
Music From The Field” ile
Zappaesk tarzı müzikleriyle iyi bir etki bırakmışlardır. Yine eskilerden gidilecek olursa bir
H.P. Lovecraft vardır ki bu grup pek bilinmez. İsmini ünlü gotik yazar
H.P. Lovecraft’dan alan grup 1960’larda kurulmuş Psychedelic müziğin temellerinin atılmasında büyük rol oynamıştır.
Psychedelic Rock’ın
progressive’e etki-geçiş aşamasında kilit görevi görmüşler ve bu sayede
bir köprü olmuşlardır. Bir Jefferson Airplane gibi isimleri pek
duyulmamıştır ama psychedelic rock denince H.P. Lovecraft bazı kült
dinleyicilere göre bir marka sayılmıştır. 67 yılı aynı adlı ilk albüm ve
sonraki “H.P. Lovecraft II” bu uğurda dikkat edilmesi gereken
çalışmalardandır.
Burada bir de
Captain Beyond ismini zikretmek gereklidir. Vokallerinde Deep Purple’ın ilk vokalisti
Rod Evans’ı
göreceğimiz bu grubun müzikleri ise yine Deep Purple’daki gibi “heavy”
öğeler taşıyor. Eski dönemlerden Pavlov’s Dog da Amerikalı bir
topluluktur ve daha önceki sayfalarımızda detaylı olarak açıklamıştık
kendilerini.
Dixie Dregs ise caz fusion alanındaki en iyi isimlerden birisi sayılır.
Steve Morse, Jerry Goodman, Dave LaRue gibi isimlerden oluşan grup
Mahavishnu Orchestra’nın açtığı yolda ilerliyor ve hep bu tarz albümlerle karşımıza çıkıyor. Avantgarde caz topluluğu
Thinking Plague
da bahsetmek istediğim bir diğer isim. 1980’leri birbirinden üstün
çalışmalarla geçirmiş klasik müzik, caz gibi iki ana türü birbirine
yaklaştırmıştır. Bu sayede de öncü gruplardan birisi olmuştur.
1980’lerin grubu olan
Djam Karet ise bir diğer ismini duyurup,
caz ve psychedelic etkili müziğiyle dikkat çekmiş grup. Progressive rock
dinleyenler hangi taraftan olurlarsa olsunlar mutlaka kendilerini
takdir eder ve severler.
1980 döneminden pek bilinmeyen başka bir isim de
Black Sun Ensemble’dır.
Arizona’nın tozlu yollarında ayakta kalmayı başarabilmiş Amerikan
psychedelic rock grubudur kendileri. Folk müzikle de ilgisi olan bu
topluluğun 80 dönemi yani ilk çıktığı zamanlardaki müzikleri takip
edilip dinlenmelidir. Sitar’ı müziklerinde çok kullanırlar ve bu o kadar
güçlü bir ambiyans verir ki diğer albümlerini takip etmemek için
kendisini zor tutarsınız. Bu grubun 2008 yılında çıkan albümü de
nefistir. Canterbury Sound’un Amerika topraklarında yetişmiş, son
yıllardaki en kaliteli isimlerinden biri de “
Texas Dust” şarkısının yaratıcıları
Echolyn’dir. Özellikle “
As The World”, “
Cowboy Poems Free” ve “
Mei” çalışmalarıyla dikkati çekmiştir ve çekmeye de devam etmektedir. Gitarlarda yer alan
Brett Kull
–Amerika’nın önde gelen şarkı yazarlarındandır ayrıca- ve klavyedeki
Christopher Buzby yıllarca elele vermiş “progressive americana” yönüyle
ve yoğun Gentle Giant, Jethro Tull etkili müzikleriyle birçok
dinleyiciyi de peşlerinden sürüklemekteler. 2012 yılında kendi adıyla
piyasaya sürülen son albümüyle de Echolyn deyim yerindeyse hedefi tam
onikiden vurmuştur.
Doğaçlama müziği Amerikanın ilgilendiği diğer bir alan. Özellikle "
jam" yani doğaçlama grupları bazı müzik topluluklarında progressive rock ile sentezlenip öyle veriliyor. Bunlara da "
jam band" adı veriliyor. bu tarz gruplar ise müziklerinde
country, folk, bluegrass, blues, progressive rock, psychedelic rock ve
elektronik müziği
başarıyla sentezleyip öyle sunarlar dinleyiciye. çok uzun şarkı
yapıları vardır. Amerika'daki bu hareketin başlangıç grupları ise
Grateful Dead ve sonradan gelen
Phish
olmuştur. Bu iki grupta deyim yerindeyse devasa müzikleriyle insanı
hayrete düşürürler. Grateful Dead Jerry Garcia'nın önderliğinde gelişen
bir topluluktur. Grateful Dead kimdir deseniz size Jerry Garcia ismini
vereceklerdir. Ürettkileri şarkılar doğaçlamanın örneklerini teşkil
eder. Bir diğer toplulukta Phish'tir. Amerikalı bu toplulukta Trey
Anastasio ve Mike Gordon öncülüğünde yıllardır başarılı işler yapıyorlar
ve dinleyicileri her zaman onları takip ediyor. Amerika'nın diğer
önemli jam band grupları ise
Little Feat, New Riders of the Purple
Sage, Béla Fleck and the Flecktones, Blues Traveler, Dave Matthews Band,
Medeski Martin & Wood, Widespread Panic, moe. ve
Umphrey's McGee'dir. Umphrey's McGee özellikle progressive rock'a da yakın durur.
Dumanlı ortamlarda yaşayan dumanı seven KAFA bir topluluk:
P H I S H
Yeni dönemlerden ise kuruluşu 1990’ların ortalarına kadar giden
psychedelic space rock topluluğu
Subarachnoid Space,
Hawkwind
etkili müzikleriyle ayakta kalmaya çalışan Amerikalı topluluklardan
birisidir. “Endless Renovation” ve “Also Rising” gibi albümlerle eski
soundları hatırlatan bir yapısı da vardır bu grubun. Bir diğer
psychedelic space rock grubu da Architectural Metaphor’dur. Bu grubun
Amerika’da ve başka ülkelerde dinleyicileri oldukça fazladır ve
genellikle Hawkwind, Amon Düül II sevenler bu grubun takipçisi
olmuşlardır. Aynı tarzdan ismini zikredebileceğim bir diğer yakın dönem
topluluk ise Farflung’dur. Bu grupta eski dönem soundu müziklerinde
kullanmaktadır. 2002 yılında
Arabesque isimli toplulukta
Camel ve
YES
etkilerini birleştirmiş detaylı bir caz soundu ile “Tales of Power”
adlı albümü çıkarmıştır. Konsept yapıdaki bu eser zengin melodileriyle
dikkati çeker.
ELP’nin ve dolayısıyla Keith Emerson’un hastası diyebileceğim bir müzisyen olan
Mark Robertson’un –
kendisine yeni nesilin hammond org dâhisi de denmektedir.- grubu
Cairo Amerika’da doğmuş ve birbirinden güzel üç albümle kariyerini noktalamıştır. Özellikle “
Conflict And Dreams”in güzelliğine dikkat çekmek isterken albümde bulunan “
Corridors” ve “
Valley Of The Shadows” eserlerini hammond org sevenlere şiddetle tavsiye ederim. Bu tarz isimlerinde bir “
etkileşim”
grupları olduklarını belirtmek gerekir. Ya ELP ya Genesis ya da Jethro
Tull gibi gruplardan yoğunlukla etkileşim alır ve böyle müzik yaparlar. 2011 Kasım ayında ise grubun vokalisti
Bret Douglas maalesef hayatını kaybetmişti.
Neo-Progressive Rock’ın en iyi isimlerinden birisi olan
Iluvatar’da
Genesis ve
Marillion etkili topluluklardan birisi olmakla birlikte öncelikle “
Children” ve “
A Story Two Days Wide”
gibi albümleri gayet kalitelidir. Bu grup müziğe yıllarca ara verdi
fakat 2014 yılında "
From The Silence" isimli albümüyle eski günlerinden bir şey kaybetmediğini gösterdiler. Eski tarz yeni albümde de sürüyor. Aylar sonra
beklediğimize değecek bir albüm dinleyeceğimizden de şüphemiz yok.
Tennessee diyarlarının senfonik rock grubu
Glass Hammer da iyi
albümler üreten isimlerden. Bazen senfonik bazen folk çalışmalarla
karşımıza gelen bu topluluk Fred Schendel ve Steve Babb öncülüğünde
yıllardır kaliteli işlere imza atıyor. “Chronometree”, “Shadowlands” ve
“The Inconsolable Secret” adlı albümleriyle çıtayı epey yükselten grup
Jon Anderson’un (YES) konuk olduğu “Culture of Ascent” adlı konsept
albümüyle yine adından söz ettirdi. Son yıllarda yaptıkları "If" ve "Cor
Cordium" gibi konsept albümlerle dinleyiciden tam not aldılar. Yeni
vokalistleri Jon Davison ile yeni denizlere yelken açan topluluk 2012 yılı yeni
albümü "
Perilous" ile yine "
Cor Cordium"daki müzikal performansını devam ettiriyor. 2014 yılında da yeni albüm "
Ode to Echo" ile bayan vokalli günlerine geri dönüp eski tarzını sürdürüyor.
San Francisco şehrinin prog devlerinden birisi olan
Enchant ise “
A Blueprint of the World” gibi kaliteli ve dev bir “debut” albümle 90’ların başında ortaya çıktı. Çiğ soundlu “
Wounded” ve “
Time Lost”, Rush’a sağlam bir selam verdikleri “
Juggling 9 or Dropping 10” ve “
Tug of War”
gibi kaliteli albümlerle dinleyicilerini sevindirmişti. 2014 yılı albümü "
The Great Divide" ile 10 senelik aradan sonra eski günlerine geri döndü topluluk. Eski Enchant davulcusu felsefe bölümü araştırma görevlisi filozof Paul Craddick’in funk/pop/caz projesi
XEN’den ise hiçbir haber yok. “
84.000 Dharma Doors” adlı bu albüm çıkalı uzun bir süre oldu fakat bir çalışma var mı yok mu hiç kıpırdama göremiyoruz.
Kansas elemanı Kerry Livgren’in bir projesi olan
Proto-Kaw ise bir diğer isim.
Senfonik Rock
projesi olan bu oluşum karanlık rock şarkılarıyla son zamanlarda
progressive dinleyicilerin en beğendiği isimlerin başında geliyor.
Yarattıkları iki albümle de kalitelerini konuşturmuş durumdalar.
1990’larda çıkmış ve son zamanlarda çıkarttığı albümlerle belli bir
kitlenin kendilerini izlediği Spock’s Beard grubu da has Amerikalıdır.
Genesis etkili “
Beware of Darkness” ve “
The Kindness of Strangers”
kendilerini tanımak için yeterlidir. Bu iki albümle geleneksel prog
müziğin örneklerini sergilemişler “Feel Euphoria” albümüyle de sade rock
tarzına geçiş yapmış prog müzikten biraz uzaklaşmışlardır. Grubun en
isim yapmış müzisyenlerinden olan Neal Morse ayrıldıktan sonra ise gruba
vokalist olarak
Enchant vokalisti
Ted Leonard geçmiştir ve konser kayıtlarından da anlaşılmaktadır ki Ted grupla iyi bir kimya yakalamıştır. "
Brief Nocturnes and Dreamless Sleep" albümüyle de kariyerinin en başarılı albümünü piyasaya sürdüler. Bu çalışmada Ted Leonard'ın da katkısı yadsınamaz.
Amerika’dan çıkan ve son zamanlarda çok iyi bir çıkış yakalayan
Phideaux
grubu da bu ülkenin gurur kaynaklarından birisi. Genellikle konsept
yapıdaki albümleri sayesinde elit müzik dinleyen dinleyicilere hitap
eden topluluk “Chupacabras”, “313”, “Doomsday Afternoon” ve 2009 yılı
“Number 7” ile çıtayı epey yükseltti, hatta “Number 7” ile öyle bir
hikaye yakaladılar ki bu son yıllarda prog tarihinde görülmüş bir şey
değildir. Bu kadar güçlü bir albüm yaratmaları Amerika’da da bu müziğin
ölmediğinin bir kanıtıdır. Grup 2012 yılında da adından söz ettiriyor.
Progressive Rock şirketi
Magna Carta’nın lanse ettiği
Under The Sun
2000 yılında albüm çıkarıp aniden ortadan kaybolan gruplardan birisi
oldu. Grubun basçısı Kurt Barabas, D.C. Cooper ve Gary Wehrkamp ile
Amaran’s Plight
isimli progressive metal projesine bulaştı ama maalesef grubun yeni bir
albüm haberi yok, yıllardır da hiç olmadı. Sadece 2005 yılında bir
konser yaptılar ve onun kaydını sürdüler piyasaya. Amerika’nın bir de
Boud Deun
isminde çok önemli bir fusion caz grubu vardır. Mahavishnu Orchestra
etkili müzik yapan bu topluluk birbirinden iyi dört albümle
dinleyicisini kaybetmemiştir ama kendileri ortalıktan kaybolmuştur. Bu
bağlamda 2006 yılında “
The Remedy of Abstraction” albümünde usta basçı Michael Manring’in de içerisinde bulunduğu
A Triggering Myth adlı caz rock/fusion grubunu da unutmamak gerekir. Laser’s Edge plak şirketinin lanse ettiği bu topluluk tıpkı Amerikalı
Frogg Café gibi 2000’lerin büyüleyici caz rock müziğini sergiliyor.
Son olarak ise
Weather Report,
Mahavishnu Orchestra demek istiyorum, caz demek istiyorum ve en son
Frank Zappa demek istiyorum. Bilmem bunlardan bahsetmeme gerek var mı? İşte Amerika! İsimlere bakın, yapmayın o kadar da kötü değiller.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder